نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد تأکید کرده که پایبندی آمریکا به برجام حتی در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما نیز کمتر از حد انتظار بوده است.
مجید تخت روانچی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد طی یادداشتی در نشریه آمریکایی نیویورک تایمز تأکید کرد که دولت آمریکا حتی در دوران ریاست جمهوری اوباما نیز در حد انتظارات ایران به برجام پایبند نبوده است.
همزمان با طلوع خورشید در 14 ژوئیه 2015، و پس از گفتگوهای فشرده و طولانی دیپلماتیک، جزئیات نهایی برنامه جامع اقدام مشترک - معروف به برجام یا "توافق هسته ای ایران" - نهایی شدند. همه طرف های توافق امیدوار بودند. جواد ظریف ، وزیر امور خارجه کشور من ، در توئیتر خود نوشت: " توافق هسته ای با ایران یک سقف نیست ، بلکه یک پایه محکم است. اکنون باید شروع به ساختن آن کنیم. "
این توافق در سراسر جهان به عنوان توافقی در نظر گرفته شد که می تواند پویایی خاورمیانه تغییر دهد. ایران به سهم خود تقریباً سه سال و نیم از زمان اجرای توافق در ژانویه 2016 به تمام تعهدات خود عمل کرد. با این حال ، ایالات متحده از ابتدا کمتر قابل اعتماد نشان داد. حتی در ماههای آخر دولت اوباما ، آمریکا به اندازه ای که انتظار می رفت، یک طرف پایبند نبود.
پس از آن دونالد ترامپ آمد. ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود وعده "برچیدن" توافق نامه را داده بود. پیروزی انتخاباتی وی در سال 2016 پویایی های خاورمیانه را خراب تر کرد. بنیامین نتانیاهو و دیگر رهبران منطقه امیدهای خود را برای آزار و به حاشیه بردن ایران دوباره تجدید کردند. سپس ، در ماه مه 2018 ، دولت آقای ترامپ ایالات متحده را از توافق خارج کرد. (با این وجود ایران ، به درخواست سایر مشارکت کنندگان در توافق ، به مدت یک سال کامل به پایبندی خود به محدودیت های اصلی برنامه هسته ای صلح آمیز خود ادامه داد)
علاوه بر خروج از توافق، دولت ترامپ بارها منطقه را به آستانه یک جنگ فاجعه بار کشاند. ترور سردار قاسم سلیمانی ، فرمانده ارشد نظامی ایران ، در ژانویه 2020 از مهمترین این تحریکات بود که به آن ترور دانشمند برجسته ما، محسن فخری زاده، در ماه نوامبر اضافه شد.
با وجود این تحریکات و تخیلات برخی از مقامات دولت ترامپ برای تغییر رژیم در ایران ، منطقه به فاجعه و آتش افروزی سراسری مواجه نشد. یک دلیل عمده اش تداوم درایت و شکیبایی ایران بود.
در طول سال های دولت ترامپ ، حزب دموکرات و به ویژه جو بایدن منتقد سیاست های جنگ طلبانه آقای ترامپ بوده اند. در موارد مختلف - از جمله در مقاله ای که در ماه سپتامبر در وب سایت سی ان ان منتشر شد - آقای بایدن خواستار بازگشت ایالات متحده به توافق هسته ای شده است. مهمتر اینکه ، او متعهد شده است سیاست های دولت ترامپ را که باعث افزایش تنش در منطقه شده است ، تغییر دهد. ایران از کاهش تنش در همسایگی اش استقبال خواهد کرد.
اکنون که آقای بایدن در کاخ سفید است، می بایست این قول ها را عملی کند.
ایالات متحده باید بلافاصله به تبعیت از تعهدات خود در توافق هسته ای، که با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد جزو حقوق بین الملل محسوب می شود، بازگردد. این اقدام دولت بایدن، کشور به مسیر پایبندی به تعهداتش باز می گردد. دولت جدید همچنین باید بصورت فوری تحریم های جدیدی را که دولت ترامپ علیه ایران وضع کرده لغو کند. این نشان دهنده تعهد دولت جدید برای بازسازی اعتبار جهانی متلاشی شده ایالات متحده است.
ایران ، به نوبه خود ، در موارد متعددی اعلام کرده است که آماده است تا به محدودیت های اولیه توافق شده در برجام بازگردد و با سرعت قدم هایی را که برداشته است بازگرداند، به شرطی که کلیه تحریم های اعمال یا اعمال مجدد شده توسط دولت ترامپ پس از خروج غیرقانونی از توافق هسته ای لغو گردد.
هرگونه تردید یا اجرای ناقص تعهدات ایالات متحده آنچه را که آقای بایدن قول داده است را زیر سوال می برد. همچنین این امر به عنوان عدم صداقت از سوی دولت جدید تفسیر خواهد شد و ابزار لازم را برای مخالفان توافق هسته ای فراهم می کند تا در مسیر دیپلماسی خرابکاری کنند.
سیاست آقای بایدن در قبال ایران ممکن است در دو جهت مخالف پیش رود: وی ممکن است تحریم های ایران را که نقض توافق هسته ای است و توسط جامعه بین المللی رد شده است ، حفظ کند - اقدامی که به معنای ادامه سیاست بی سرانجام "فشار حداکثری " دولت ترامپ است. یا می تواند به سرعت به گزینه انجام تعهدات آمریکا در توافق هسته ای و قولی که قبلا داده است،بازگردد.
این توافق نامه به طور خاص برای پرداختن به موضوع هسته ای و نه چیز دیگری طراحی شده است. سایر عناصر روابط ایران و ایالات متحده هیچ ارتباطی با این توافق نامه ندارند و نمی توانند با آن در هم آمیخته شوند. با این حال اگر این توافق بطور کامل اجرایی شود، هنوز هم می تواند مبنایی برای احترام و درک متقابل باشد که به نفع همه طرفهاست.
اما آقای بایدن و دولت وی باید بدانند که هرگونه تاخیر در لغو تحریم ها به عنوان نشانه ای از ادامه خصومت با مردم ایران تلقی می شود.
ایرانیان از محاصره ناعادلانه اقتصاد ما رنج می برند و مسئولیت این رنجها کاملاً بر دوش دولت ایالات متحده است. مردم ایران نسبت به ادامه مجازات جمعی خود بی تفاوت نخواهند بود. در حقیقت، نمایندگان آنها در مجلس ماه گذشته قانونی را تصویب کردند که دولت را موظف می کند اگر تحریم ها لغو نشود، اقداماتی از قبیل افزایش سطح غنی سازی اورانیوم را انجام دهد.
پنجره در حال بسته شدن است. اگر دولت جدید به تعهدات خود عمل نکند و تحریم ها را در زمان کوتاهی لغو نکند ، احتمال تعامل در توافق هسته ای را از بین می برد. اما لغو کامل و صادقانه تحریم ها، جو جدیدی ایجاد خواهد کرد که به کاهش تنش ها در منطقه و فراتر از آن کمک می کند.
